มาตรา 54 หน้าที่ของรัฐเกี่ยวกับการจัดการศึกษา
- เป็นหน้าที่ของรัฐต้องดําเนินการให้เด็ก (เฉพาะเด็กไทย) ทุกคนได้รับการศึกษาเป็นเวลา 12 ปี ตั้งแต่ก่อนวัยเรียนจนจบการศึกษาภาคบังคบอย่างมีคุณภาพโดยไม่เก็บค่าใช้จ่ายอธิบายความตามกฎหมาย เรียนฟรี 12 ปีนั้นคือการศึกษาตั้งแต่ระดับ อนุบาล 3 ปี ระดับประถมศึกษ 6 ปี คือ ป.1 – ป.6 ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น 3 ปี คือ ม.1 – ม.3
- เป็นหน้าที่ของรัฐต้อง ดําเนินการให้เด็กเล็กได้รบการดูแลและพัฒนาก่อนเข้ารับการศึกษาตามวรรคหนึ่ง เพื่อพัฒนาร่างกาย จิตใจ วินัย อารมณ์ สังคม และสติปัญญาให้สมกับวัย โดยส่งเสริมและสนับสนุนให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นและภาคเอกชนเข้ามีส่วนร่วมในการ ดําเนินการด้วย อธิบายความตามกฎหมาย ในปัจจุบันองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นได้เข้ามามีส่วนร่วมในการบริหารจัดการ ส่งเสริม สนับสนุน สำหรับนักเรียนเตรียมอนุบาล
- เป็นหน้าที่ของรัฐ ต้องดําเนินการให้ประชาชนได้รับการศึกษาตามความต้องการในระบบต่าง ๆ อธิบายความกฎหมาย ทั้งนี้รวมถึงการศึกษานอกโรงเรียน หรือที่เรารู้จักกันคือการศึกษา กศน. รวมทั้งส่งเสริมให้มีการเรียนรู้ตลอดชีวิต และจัดให้มีการร่วมมือกันระหว่างรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และ ภาคเอกชนในการจัดการศึกษาทุกระดับ โดยรัฐมีหน้าที่ดําเนินการ กํากับส่งเสริมและสนับสนุน ให้การจัดการศึกษาดังกล่าวมีคุณภาพและได้มาตรฐานสากล ทั้งนี้ตามกฎหมายว่าด้วยการศึกษาแห่งชาติซึ่งอย่างน้อยต้องมีบทบัญญัติเกี่ยวกับการจัดทําแผนการศึกษาแห่งชาติและการดําเนินการและตรวจสอบการดําเนินการให้เป็นไปตามแผนการศึกษาแห่งชาติด้วย
- การศึกษาทั้งปวงต้องมุ่งพัฒนาผู้เรียนให้เป็นคนดี มีวินัย ภูมิใจในชาติ สามารถเชี่ยวชาญได้ ตามความถนัดของตน และมีความรับผิดชอบต่อครอบครัว ชุมชน สังคม และประเทศชาติอธิบายความตามกฎหมาย การส่งเสริมให้มีความถนัดตามของตนนั้น คือการเรียนรู้ผ่านกิจกรรมหรือชมรมต่างๆ ที่ได้จัดขึ้น
- ในการดําเนินการให้เด็กเล็กได้รับการดูแลและพัฒนาตามวรรคสอง (ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กก่อนวัยเรียน) หรือให้ประชาชนได้รับ การศึกษาตามวรรคสาม (การศึกษาในระบหรือระบบต่างๆ) รัฐต้องดําเนินการให้ผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ได้รับการสนับสนุนค่าใช้จ่ายใน การศึกษาตามความถนัดของตน อธิบายความตามกฎหมาย คือการให้ทุนการศึกษาที่โรงเรียนหรือผู้มีจิตศรัทธาจัดสรรให้
- เป็นหน้าที่ของรัฐให้จัดตั้งกองทุนเพื่อใช้ในการช่วยเหลือผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ เพื่อลดความเหลื่อมล้ำใน การศึกษา และเพื่อเสริมสร้างและพัฒนาคุณภาพและประสิทธิภาพครู โดยให้รัฐจัดสรรงบประมาณ ให้แก่กองทุนหรือใช้มาตรการหรือกลไกทางภาษีรวมทั้งการให้ผูบริจาคทรัพย์สินเข้ากองทุนได้รับ ประโยชน์ในการลดหย่อนภาษีด้วย ทั้งนี้ ตามที่กฎหมายบัญญัติ ซึ่งกฎหมายดังกล่าวอย่างน้อยต้อง กําหนดให้การบริหารจัดการกองทุน เป็นอิสระและกําหนดให้มีการใช้จ่ายเงินกองทุนเพื่อบรรลุ วัตถุประสงค์ดังกล่าว